Elementarnym zadaniem psychologii rozwojowej jest praca nad poznaniem istoty rozwoju psychicznego. W psychologii tej obserwuje się, rejestruje oraz opisuje zjawiska rozwojowe, próbuje się wyjaśnić ich przyczyny. Pracuje się nad oceną warunków w których przebiega rozwój oraz wykrywa się pewne nieprawidłowości.

Wszystko czym zajmujemy się na co dzień kształtuje nas w pewien sposób. Każdy człowiek w ten sposób się rozwija, niezależnie czy tego chce czy też nie. Człowiek jest bytem dynamicznym, rozwija się zarówno na płaszczyźnie biologicznej jak i psychicznej. Już od chwili poczęcia dąży do aktualizacji samego siebie.

Według teorii Erika Eroksona, amerykańskiego psychoanalityka, twórcy rozwoju psychospołecznego człowiek przeżywa osiem kryzysów rozwojowych od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Rozwiązanie ich decyduje o konstrukcji osobowości człowieka.

W każdym ze stadiów człowiek mierzy się z jakimś wyzwaniem. Erikson opisał najbardziej charakterystyczne dla każdego wieku, co oczywiście nie oznacza, że inne nie mają znaczenia. Tutaj też nie powinnismy stricte kierować się podanymi ramami czasowymi, są one jedynie przybliżeniem. Jednak warto przyjrzeć się na co warto być czujnym. W pierwszym roku życia dziecka starajmy się mu zapewnić autentyczną troskę, poczucie bezpieczeństwa i poczucie stałości. W następnej kolejności ważna jest autonomia ale także dziecko musi zaakceptować kontrolę ze strony opiekunów ale także. Nie zawstydzajmy dziecka, nie okazujmy mu zniecierpliwienia. W wieku przedszkolnym dla dziecka ważne jest przejawianie samodzielnej inicjatywy, myślenia, ustalania własnych celów. Tutaj powinniśmy uważać by nie stawiać dziecku bezsensownych zakazów. W wieku szkolnym dziecko uczy się pracowitości, powinniśmy je wdrażać także w obowiązki domowe, rozwijać umiejętności sportowe etc. Uważać powinniśmy na krytykę czy wyśmiewanie. W okresie pokwitania kształtuje się w dziecku własna tożsamość, to taki czas przejścia z dzieciństwa do dorosłości. Niebezpieczne jest gdy dziecko w tym okresie ma poczucie, że posiada wiele negatywnych cech. We wczesnych wieku dojrzałym (w wieku 20 – 30 lat) młoda osoba poszukuje partnerstwa gdzie może realizować swoją seksualność z osoba, którą kocha. W wieku średnim zainteresowani jesteśmy tym co tworzymy (idee, produkty, wychowywanie dzieci). Gdy zdolność tworzenia jest słaba pojawia się pustka i poczucie stagnacji. Powyżej 65 roku życia człowiek potrzebuje doświadczać, że jego życie ma sens i swój cel. Podąża swoim stylem życia. To wszystko zmniejsza lęk przed śmiercią. W tym okresie człowiek może doświadczać poczucia poczucia spełnienia, przekazywania wiedzy innym osobom.

Erikson uważa, że szczególną rolę w procesie kształtowania tożsamości jest okres od 16 do 20 roku życia.

Oprócz podziału życia człowieka na poszczególne okresy istnieje także wiele innych klasyfikacji czynników rozwoju. Istnieje tutaj także podział na czynniki genetyczne i środowiskowe oraz na wyznaczniki rozwoju, które powiązane są z relacjami przyczynowo – skutkowymi.

Autor: Robert Butryn (psychoterapeuta)