Wielu z nas perfekcjonizm kojarzy się dobrze – perfekcjoniści w końcu dążą do tego, aby wszystko było w jak najlepszym porządku. Jednak z drugiej strony powinniśmy pamiętać, że bycie perfekcjonistą wcale nie musi być darem – może również stać się przekleństwem.

Perfekcjoniści chcą, aby być najlepszym w tym, co robią, aby wszystko było wtedy na sto procent. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że bycie perfekcjonistą może mieć też swoje ciemne strony. Wyznaczanie sobie celów niemożliwych do osiągnięcia. Trudności ze znoszeniem krytyki. Idealistyczne podejście do życia. Rywalizowanie z innymi nawet mało ważnych sprawach.

Nie oznacza to jednak wcale, że bycie perfekcjonistą jest czymś złym – gdy wiemy, w jaki sposób okiełznać nasze zapędy do robienia wszystkiego perfekcyjnie, możemy znacznie lepiej radzić sobie w kontaktach z otoczeniem i po prostu czuć się lepiej.

Perfekcjonizm zdrowy i niezdrowy – co to jest?
Przede wszystkim powinniśmy dokonać podziału na dwa rodzaje perfekcjonizmu – ten zdrowy oraz ten niezdrowy, czyli negatywny.

Perfekcjonizm zdrowy, czyli pozytywny występuje wtedy, gdy jesteśmy w stanie czerpać satysfakcję z tego, że dążymy do doskonałości, ale też jednocześnie mamy świadomość dotyczącą granic naszych możliwości. Negatywny z kolei związany jest z brakiem odczuwania satysfakcji, co ma związek z nieosiągalnymi oczekiwaniami.

Zdrowy perfekcjonista:
-realistycznie podchodzi do życia
-zakłada, że mu się uda
-zna swoje ograniczenia i możliwości
-chce działać tak dobrze, jak potrafi
-uczy się na błędach
-potrafi przyjmować krytykę
-pojmuje życie jako wyzwanie

Niezdrowy perfekcjonista:
-podchodzi do życia idealistycznie
-wyznacza sobie cele niemożliwe do realizacji
-obawia się, że poniesie porażkę
-nie znosi krytyki
-zawsze musi być najlepszy
-mocno przeżywa niepowodzenie
-ocenia siebie według swoich dokonań

Czym grozi bycie niezdrowym perfekcjonistą?
Maksymalne nasilenie perfekcjonizmu niezdrowego nierzadko prowadzi do różnych zabrudzeń – zachowań obsesyjno-kompulsywnych, problemów w relacjach z innymi, zaburzeń odżywiania, depresji, a to tylko kilka możliwych konsekwencji.

Z perfekcjonizmem jest podobnie jak z uzależnieniami, na przykład takimi jak alkoholizm forum internetowe poświęcone nałogom od razu powie nam, że w przypadku alkoholizmu powinniśmy podjąć leczenie, ale rzadko spotykamy się z podobnym zaleceniem w przypadku perfekcjonizmu.

Perfekcjonizm może być bardzo poważnym problemem, gdy jest nasilony. Może nie tylko wpływać negatywnie na perfekcjonistę, ale też na jego otoczenie. Właśnie dlatego wielu perfekcjonistów ma problemy z relacjami z innymi osobami, co wynika między innymi ze specyficznej emocjonalnej sztywności, braku elastyczności. Także perfekcjoniści są bardziej narażeni na stagnację, prokrastynację oraz gorszą produktywność, ponieważ cały czas są skupieni na doskonaleniu tego, na czym się skupili.

Gdzie szukać pomocy?
W przypadku niezdrowego perfekcjonizmu najlepiej pomyśleć o konsultacji z psychologiem. Psychoterapia będzie bardzo pomocna i pomoże w przejściu z niezdrowego na zdrowego perfekcjonistę, który będzie wiedział, jak okiełznać swoje perfekcjonistyczne zapędy.

Autor: Robert Butryn (psychoterapeuta)