Podstawowymi źródłami strachu i lęku są wydarzenia, które uznajemy za zagrażające bądź oczekiwanie na sytuacje, które mogą stanowić dla nas zagrożenie. Z badań także wynika, że pamięć o przykrych wydarzeniach jest w pewien sposób „dziedziczona” – rodzice przekazują także swoim dzieciom własne wspomnienia o traumatycznych przeżyciach. Dzieciom udziela się również atmosfera w domu – gdy są wychowywane wśród osób przelęknionych, to udzielają im się podobne emocje. Czasami przebyte doświadczenia wywierają tak duży wpływ, że tworzą głębokie i mocno zakotwiczone ogniska lęku, które towarzyszą człowiekowi przez lata, a czasem nawet przez resztę życia.

Wyjaśnienia lęku według różnych nurtów myślenia
*Psychoanaliza – wskazuje na to, że przyczyną lęku są zakazane impulsy lub pragnienia z dzieciństwa związane z seksem i agresją. Te impulsy lub pragnienia są ukryte przed świadomością wskutek czego pojawia się PROJEKCJA. Projekcja jest skłonnością do przypisywania czynnikom występującym zewnętrznie zagrożenia, które nie koniecznie jest realne, ale które odczuwamy wewnątrz siebie.
*Perspektywa behawioralna – opisuje, że przeszłość i doświadczone przeżycia wyuczyły w danej osobie postawę lękową. Taka postawa powoduje stałe lękowe oczekiwania wobec przyszłości.
*Podejście poznawcze – częściowo łączy się z behawioralnym, wskazując, że lęk jest w największej mierze wytworem naszego umysłu, czyli naszych katastroficznych wyobrażeń. Sami wówczas powodujemy, że w naszym umyśle powstają natrętne obrazy oraz myśli.
*Podejście egzystencjalne – wskazuje, że lęk jest na stale wbudowany w naszą egzystencję, dlatego nigdy się go nie pozbędziemy.

Ważne jest także, że lęk pojawia się także u ludzi, którzy są bardziej fizjologicznie na to podatni np. poprzez zaburzoną gospodarkę hormonalną (m.in. hormony tarczycy) bądź też posiadają zaburzenia cukru we krwi.

Praca nad lekiem
Ważne jest oczywiście własne samopoznanie – odkrywanie tłumionych pragnień, zmierzenie się z przeszłością oraz – jeżeli lęk jest realny to konieczne jest wprowadzenie w życie stosownych zmian i zadbanie o obecne poczucie bezpieczeństwa w środowisku w którym żyjemy. Nie pozwólmy by ogarnęło nas poczucie bezradności czy niemocy, które często dotyka osoby współuzależnione czy osoby dotknięte przemocą. Koncentrujmy się na naszej własnej sile i poszukujmy nowych możliwości rozwiązania swojej sytuacji.
Starajmy się wyłapywać lęki, które pojawiają się u nas automatycznie wyłamując się w ten sposób spod kontroli świadomości. Praca powinna być nastawiona na monitorowanie swoich myśli i napięcia w ciele oraz racjonalizowania ich. Pamiętajmy, że myślenie katastroficzne tylko potęguje lęk, starajmy się realnie oceniać każdą sytuację i bardziej w ten sposób wykorzystujmy moc naszego umysłu niż autoagresywne katując się czarnymi scenariuszami.
Pomocne tutaj są medytacje czy inne próby wyłączenia choć na chwilę swojego umysłu. Pozwoli to zatrzymać uporczywie biegnące myśli.

Autor: Robert Butryn (psychoterapeuta)