Zależność pomiędzy naszym zdrowiem psychicznym i fizycznym
Zapewne niejednokrotnie każdy z nas doświadczył sytuacji, w której wraz z otrzymaniem pozytywnej informacji czy pomyślnego przebiegu ważnych spraw odczuł jednocześnie przypływ sił witalnych. Analogicznie, ileż razy w skutek przeżywania długotrwałego stresu, złości czy smutku zauważyliśmy, że pogorszyła się również nasza kondycja fizyczna? Już sama tak prosta codzienna obserwacja pozwala przypuszczać, że psychika i ciało silnie na siebie wpływają. Odkrycie przez naukowców tej zależności pozwoliło na stworzenie kategorii chorób określanych mianem psychosomatycznych.

Czym jest choroba psychosomatyczna?
Człowiek stanowi jedność ciała i psychiki. Z tego powodu podczas szukania przyczyn niepokojących sygnałów wysyłanych przez organizm nie można ograniczyć się wyłącznie do jednego z tych obszarów. Przy diagnozowaniu choroby, oprócz odpowiednich badań medycznych ,niezwykle istotne jest pogłębienie wywiadu lekarskiego o aspekt przeżywanych w ostatnim czasie przez pacjenta emocji. Mogą mieć one bardzo duży wpływ na powstawanie, przebieg i efekty leczenia dolegliwości.
Jak zatem dochodzi do powstania zaburzenia psychosomatycznego? Naukowcy wskazują głównie na dwie ścieżki ich rozwoju. Pierwsza zakłada , że do schorzenia dochodzi w wyniku np. istnienia konfliktu psychicznego lub obecności pewnych cech osobowości. Druga zaś wskazuje, iż każdy długotrwały stres może skutkować zmianami czynnościowymi, a te z kolei zmianami organicznymi w narządzie o wrodzonej skłonności do choroby. Choroba psychosomatyczna w najprostszym ujęciu jest to więc taka choroba , w której powstawaniu, przebiegu i leczeniu istotny udział biorą czynniki psychologiczne, głównie emocjonalne. Najczęściej wskazuje się na takie emocje jak : złość, frustracja, lęk, poczucie winy, smutek- szczególnie jeżeli są tłumione i występują przez długi okres czasu.

Czy to możliwe , by mój organizm walczył przeciwko sobie?
Schorzeniami, w przypadku których czynnikom psychicznym przypisuje się znaczący wpływ w etiologii zaburzenia są m.in. : choroba Hashimoto (przewlekłe zapalenie tarczycy) i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) zaliczane jednocześnie wg klasyfikacji medycznych do tzw. chorób autoagresywnych. W ich przypadku układ immunologiczny odpowiedzialny za obronę organizmu przed szkodliwymi wpływami zaczyna identyfikować swoje zdrowe komórki jako szkodliwe lub obce i wytwarzać przeciwciała by je zwalczyć. Istnieje wiele teorii na temat przyczyn takiego zaskakującego zachowania się organizmu. Obok typowo medycznych ( wirusy, leki, geny), część z nich wskazuje właśnie na problemy psychiczne, depresję i długotrwały stres prowadzący do obniżenia odporności, jako na bodźce wyzwalające specyficzne dolegliwości. Fakt pojawiania się wciąż nowych chorób autoimmunologicznych w zestawieniu z obserwacją wzrastającego tempa życia i silniejszej presji środowiskowej , może przemawiać za przynajmniej częściowym potwierdzeniem przedstawionej teorii.
Objawy wymienionych chorób miałam okazje obserwować w mojej rodzinie, dlatego niejako z doświadczenia wiem jak bardzo przeżywane emocje i silny stres regulują działanie organizmu.Znamienne w tym kontekście okazują się dla mnie słowa osoby cierpiącej na chorobę Hashimoto :” Po zmianie miejsca zamieszkania i tym samym wyeliminowaniu bardzo stresujących warunków życia, moja tarczyca w końcu się uspokoiła”. Choć dotąd naukowcom nie udało się odnaleźć przyczyny „działania organizmu przeciwko samemu sobie” to jednak ich poszukiwania w sferze psychicznej z pewnością są zasadne. Oczywiście, jak w przypadku większości zaburzeń zdrowotnych do problemu należy podejść całościowo, to znaczy uwzględniając ciało i psychikę chorego.

Mój wpływ na proces zdrowienia
Leczenie chorób psychosomatycznych nie powinno ograniczać się wyłącznie do farmakoterapii i rehabilitacji.Często równolegle do nich, pacjent korzysta z psychoterapii. Niezwykle istotne jest bowiem zadbanie o swoje zdrowie psychiczne. Na tyle na ile to możliwe należy eliminować ze swojego życia sytuacje wywołujące stres i ćwiczyć umiejętność konstruktywnego radzenia sobie z nim. Warto również praktykować wyrażanie zalegających w nas emocji oraz sygnalizowanie swoich potrzeb . Powyższe wskazówki pomagają zarówno w leczeniu jak i w profilaktyce chorób psychosomatycznych. Zadbaj więc o siebie już dziś, tak by nie musiał przypomnieć Ci o tym Twój własny organizm…

Źródło inspiracji: J. Tylka Podejście psychosomatyczne w wyjaśnieniu przyczyn i ustalenia sposobów terapii zaburzeń zdrowia

Autor: Marzena Miazga, absolwentka psychologii zdrowia i niepełnosprawności na Uniwersytecie im. kard. S.Wyszyńskiego w Warszawie.