Matka. Jedna z najważniejszych osób w życiu. Pierwsza, z którą stworzyliśmy więź.
Więź, która oddziałuje na całe życie i nasze relacje z innymi ludźmi. Jeśli jest zdrowa – potrafi nas uskrzydlić, dodać odwagi, pewności siebie, nauczyć radzić sobie z całą gamą trudnych sytuacji, zaszczepić zdrowe wzorce relacji z innymi ludźmi. Gorzej, jeśli jest toksyczna – potrafi wtedy skutecznie podciąć skrzydła i sprawić, że będziemy się borykać z wieloma problemami. Jak zatem rozpoznać toksyczność? I co ważniejsze – jak się spod jej wpływu wyzwolić?
American Psychological Association opublikował w 2014 roku badania potwierdzające, że zaniedbania emocjonalne są dla dzieci równie bolesne, co przemoc fizyczna. Co więcej, dzieci, nad którymi znęcano się emocjonalnie, odczuwały takie samo poczucie lęku, strachu i zaniżonego poczucia wartości, co dzieci będące ofiarami przemocy fizycznej i seksualnej. Konsekwencje takich zaniedbań często rzutują na całe życie.
Toksyczna matka nie potrafi sobie poradzić z własnymi emocjami. Nie zdaje sobie również sprawy ze swojej toksyczności, zaprzecza sama przed sobą i całym światem, jakoby miała być toksyczna. Jest to silny mechanizm, podobny do tego obserwowanego u osób z uzależnieniami behawioralnymi (od alkoholu, hazardu).

Jak rozpoznać toksyczną matkę?
Susan Forward w swojej książce „Matki, które nie potrafią kochać”, wyróżnia cztery typy toksycznych matek, wszystkie jednak łączy strach przed utratą dziecka i poczucie zagrożenia. Często toksyczne zachowania ujawniają się w momencie, w którym matka zauważa, że syn, czy córka stają się coraz bardziej samodzielni, a jej rola – coraz mniejsza.
Oto 4 typy toksycznych matek:
1. Matka narcystyczna
Potrafi być czuła i kochająca, najczęściej do momentu, w którym dziewczynka wchodzi w okres dojrzewania. Matka przestaje wtedy czuć się ważna, piękna i młoda, widzi obok siebie młodą kobietę, której walory zaczynają przeważać nad jej urodą. Wtedy właśnie zachowanie matki zmienia się diametralnie – zaczyna traktować córkę jak rywalkę, krytykować, podcinać skrzydła i zazdrościć. Z kolei córka (najczęściej podświadomie) nie chce stracić uznania i miłości mamy, dlatego się jej podporządkowuje, układa życie według jej zachcianek, nie dąży do sukcesu – stara się żyć w cieniu i aprobacie rodzicielki.
2. Matka zaborcza
Trudno jest jej się pogodzić z dorastaniem dziecka. Często powtarza, że „ zawsze będziesz moją małą dziewczynką / moim małym chłopcem”, nawet, jeśli córka, czy syn mają po 40 lat i własne rodziny. Matka zaborcza nie akceptuje partnerów dzieci – są oni dla niej zagrożeniem.
Lubi wzbudzać poczucie winy, dzwonić codziennie, składać niezapowiedziane wizyty, układać życie bez pytania. Ma również skłonność do traktowania swojego dziecka jak najlepszego przyjaciela. Tak naprawdę nie chodzi jej jednak o zaspokojenie potrzeb dziecka, a o łatanie jej własnych niedoborów i problemów emocjonalnych.
3. Matka despotyczna
Uwielbia kontrolę i manipulację. Rolą dziecka w jej mniemaniu jest podporządkowanie się jej oczekiwaniom i pozwolenie jej na kierowanie swoim życiem. Matka despotyczna uważa, że wie najlepiej, co jest dla dziecka najlepsze. Nie uznaje sprzeciwu, ma dokładnie zaplanowaną ścieżkę sukcesu, którą dziecko musi podążać. Niezależnie od wieku.
4. Matka wymagająca matkowania
W przypadku matki wymagającej matkowania obserwujemy odwrócenie ról. Matka, zamiast być matką, sama wymaga pomocy i opieki. Widzi swoje dziecko jako swego rodzaju zabezpieczenie
i polisę ubezpieczeniową – zadba o obiad, zabezpieczy finansowo, wysłucha problemów. Oczywiście, że opieka nad rodzicami jest chwalebna i wspaniała, należy jednak pamiętać, że ten typ matki absorbuje dziecko całkowicie, wymaga całkowitego podporządkowania dziecka do jej życia
i problemów. Często robi to nieświadomie, potrzebując pomocy, ponieważ ma problem z wyjściem z nałogów, depresji, długów, etc.

Jakie teksty można często usłyszeć od toksycznej matki?
1. Masz mnie szanować!
2. Nie jesteś dobrą córką!
3. Jesteś beznadziejna!
4. Nie masz serca, nie umiesz wybaczyć..
5. Żałuję, że Cię urodziłam.
6. Jesteś egoistką!
7. Brzydzę się Tobą!
Jeśli rozpoznasz w zachowaniu swojej matki toksyczne schematy, najlepiej będzie zwrócić się o pomoc do psychologa lub psychoterapeuty. Pamiętaj, że toksyczna matka nie jest matką, która nie kocha. Jest po prostu zagubiona i pełna strachu. Nie potrafi właściwie okazywać miłości. Jedyna

szansa w terapii, która może uzdrowić wasze relacje, a jeśli to się nie uda, to chociaż Twoje relacje ze samym sobą.
Na podstawie:
Forward Susan, „matki, które nie potrafią kochać”